Reflecteren is volgens Korthagen een mentale vaardigheid waarbij je ervaringen (her)interpreteert, om te komen tot een hoger niveau van beroepsuitoefening. Je herstructureert een ervaring waardoor het een leerervaring wordt. Reflecteren is dus leren. Maar hoe reflecteren wij nou? Waar bestaat een reflectie eigenlijk uit en wanneer is een reflectie goed of niet goed? Daar hoop ik je meer over te kunnen vertellen.
In het eerste hoofdstuk leg ik uit waarom sommige studenten een hekel kunnen hebben aan reflecteren en waarom het soms zo moeilijk is.
In het tweede hoofdstuk: De ijsbergtheorie van MC Clelland, laat ik zien hoe het precies werkt met emoties en reflecties. Emoties zorgen namelijk voor verandering, wat een belangrijk onderdeel is in jouw reflectieverslag.
Gregory Bateson heeft ook een theorie over niveaus van denken, leren en veranderen. Hij laat dit zien aan de hand van een piramide die opgebouwd is uit verschillende lagen.
In het laatste hoofdstuk laat ik je meerdere reflectiemodellen zien die je zou kunnen gebruiken voor het schrijven van je eigen reflectie.
Leerlijn reflectie
Ook voor het reflecteren heeft de ALO een leerlijn samengesteld die begint in jaar 1 en eindigt in jaar 4. Achter elke zin staat in welk leerjaar je dit moet laten zien. Deze leerlijn kan je helpen om een beeld te krijgen van wat er precies van jou verwacht wordt.
- De ervaringfase concreet te verwoorden en te beschrijven (1-4);
- De terugblikfase concreet te verwoorden en te beschrijven (1-4);
- De bewustwording-van-essentiële-aspectenfase concreet te verwoorden en te beschrijven (1-4);
- De alternatieven-formuleren-en-daaruit-kiezenfase concreet te verwoorden en te beschrijven (1-4);
- Reflectie toe te passen op concrete situaties binnen je stage/leerwerkplek leren (1-4);
- Te reflecteren waarbij de nadruk ligt op eigen gedrag, eigen handelen en je omgeving (1-2);
- Te reflecteren waarbij de nadruk ligt op eigen gedrag en competenties (2-3);
- Reflecteren toe te passen op een periode van leren (2-4);
- Te reflecteren waarbij de nadruk ligt op eigen gedrag, competenties en overtuigingen (3-4);
- Te reflecteren waarbij de nadruk ligt op eigen gedrag, competenties, overtuigingen en identiteit (3-4).
Kerntaak 4 