Feedback ontvangen kan net zo lastig zijn als feedback geven. We zijn niet gewend dat anderen ons aanspreken op ons gedrag en zien dit vaak als een aanval op wie wij als persoon zijn. We kunnen dan in de verdediging schieten of het ontkennen. Dit zorgt er vervolgens voor dat anderen jou minder snel feedback zullen geven omdat het niet door jou aangenomen wordt.
Dat is natuurlijk zonde! Want van feedback kun je ontzettend veel leren. Je kunt feedback zien als een cadeau: je kunt het in ontvangst nemen, uitpakken en zelf beslissen wat je ermee doet.
1. ‘Ik ben niet goed’ versus ‘ik heb iets niet goed gedaan’
Een voorbeeldje
Je hebt een product ontwikkeld dat je wilt laten zien aan een groep vrienden. Iets wat je hebt gemaakt laten zien aan anderen, is een kwetsbaar maar essentieel element van een betrokken en bezielde manier van leven. Het is het toppunt van grote moed. Maar door de manier waarop je bent opgevoed of waarop je in de wereld staat, heb je bewust of onbewust je eigenwaarde gekoppeld aan de manier waarop je product of kunstwerk wordt beoordeelt. Simpel gezegd: als het in de smaakt valt, dan ben je waardevol, zo niet, dan ben je waardeloos. Op dit punt in het proces gebeurt een van de volgende twee dingen:
- Zodra je beseft dat je eigenwaarde is gekoppeld aan wat je hebt geproduceerd of gecreëerd, durf je het niet meer te laten zien, of je maakt het minder gewaagd en schaaft er uit zelfbescherming minstens twee lagen creativiteit en innovatie af. Er staat te veel op het spel om je wildste creaties zomaar aan de buitenwereld te laten zien.
- Als je het toch in zijn meest creatieve vorm laat zien en de manier waarop het wordt ontvangen valt tegen, dan ben je er kapot van. Wat je hebt gemaakt is waardeloos en jij bent waardeloos. De kans dat je vraagt om feedback, de draad weer oppakt en teruggaat naar de tekentafel is klein. Je sluit je af. Schaamte vertelt je dat je het niet eens had moeten proberen. Schaamte vertelt je dat je niet goed genoeg bent en beter had moeten weten.
Er is een groot verschil tussen: ik ben niet goed of ik heb het niet goed gedaan.
Als jij van mening bent dat jij niet goed bent omdat iemand jou negatieve feedback gaf, dan betrek jij de feedback tot jouw persoonlijkheid. Jouw product zegt iets over jou. Dat is erg vervelend. Je voelt je klein en er zal precies hetzelfde gebeuren wat bij het voorbeeld beschreven staat.
Als jij jezelf aan kunt leren dat jij feedback niet tot jouw persoonlijkheid betrekt maar tot een activiteit van jou, dan kun jij feedback hartelijk en objectief ontvangen. Op dit moment ben ik projectleider van de IWE en heb ik zes studenten in mijn projectteam. We wisselen regelmatig feedback uit omdat we van mening zijn dat iedereen zich in dit team kan ontwikkelen. Ik heb vooraf heel duidelijk tegen mijzelf gezegd: alles wat ik aan feedback ontvang, zegt iets over hoe ik mijn taak vervul als projectleider, niet over wie ik ben als persoon. Het zegt dus iets over mijn taak. Dit verschil heeft mij als persoon doen veranderen.
‘Geloof me, deze interpretatie van feedback veranderen kan moeilijk genoeg zijn’.
Het heeft bij mij ongeveer een jaar geduurd om mijzelf dit aan te leren. Ik kon altijd boos worden als mijn moeder mij corrigeerde op mijn gedrag. Ze zei dan: jij lijkt sprekend op je vader! Oh, als ik iets erg vond dan was het wel dat ze dat elke keer weer zei.. (ik wil namelijk absoluut niet op mijn vader lijken). Tijdens het lezen van het boek De kracht van Kwetsbaarheid van Brené Brown (2012), deed zij mij inzien dat ik feedback persoonlijk opvatte. Ik ben hiermee aan de slag gegaan en heb dit opgenomen in mijn verslag van kerntaak 4. Ik vind het soms nog steeds lastig! Maar ben me er bewust van en ik geloof in mezelf dat ik er sterker uit komt.
2. Tips voor het aannemen van feedback
Om feedback aan te nemen zullen we er open voor moeten staan. Gelukkig zijn er een aantal tips die jou hierbij kunnen helpen:
- Probeer actief te luisteren (non-verbaal: knikken, open houding)
- Vraag om toelichting en probeer de feedback te begrijpen.
- Toon waardering en bedank de ander (die persoon heeft het beste met jou voor. Hoe mooi!)
- Denk erover na. Of vraag wat de ander nu van jou verwacht en waarom.
- Beslis of je iets met de feedback doet of niet (en laat dit de ander weten).
3. Tips voor het aannemen van positieve feedback
”Wat heb jij een mooie broek aan!”. ”Oh, dat is van vorig jaar”
Mensen kunnen het moeilijk vinden om positieve feedback aan te nemen. Ze geven dan een ontkenning, een valse bescheidenheid. Dat terwijl jij wel echt iets goed kan of iets moois aan hebt! Wees daar dan ook trots op. Bij het aannemen van positieve feedback (complimenten) gelden dezelfde regels als bij negatieve feedback, maar dan in een ander jasje:
- Blijf assertief, blijf luisteren en ga je niet meteen verantwoorden.
- Richt je eerst op het begrijpen van de boodschap. Je kunt daarna gaan bedenken of je iets mee gaat doen.
- Zie het als een verzoek en niet als een persoonlijke aanval of opdracht.
Kerntaak 4 